Numer 17

W coraz szybciej globalizującym się świecie, który przypomina „supermarket kultury”, oferujący nietrwałe i wciąż zmieniające się wzorce kulturowe, młode osoby potrzebują wsparcia w kształtowaniu własnej tożsamości kulturowej. Dlatego edukacja regionalna, która ma wpływ na proces tworzenia się tożsamości regionalnej, będącej fundamentem tożsamości kulturowej, pozwala na stworzenie silnej identyfikacji i więzi z regionem. To z kolei może pomóc młodzieży w stworzeniu autokoncepcji i odnalezieniu własnego miejsca. W związku z tym edukacja regionalna jest drogą do budowania mikroświata przygotowującego do życia w makroświecie.

Słowa kluczowe: edukacja regionalna, tożsamość regionalna młodzieży, tożsamość kulturowa, globalizacja

Regional and cultural identity of modern youth – reflections on the role of regional education in the modern world

In an increasingly rapidly globalising world, which resembles a 'supermarket of culture’ offering fragile and ever-changing cultural patterns, young people need support in shaping their own cultural identities. Therefore, it is regional education that influences the process of creating a regional identity, which is the foundation of cultural identity, that creates a strong identity and links with the region. This, in turn, can help young people to create self-concept and find own place. Therefore, regional education is the way to build a micro-world that prepares for life in the macro-world.

Keywords: regional education, regional identity of youth, cultural identity, globalisation

Środowisko muzyczne wymaga od nauczyciela języka obcego podjęcia wielu działań wykraczających poza standardowe założenia metodyczne. Niekonwencjonalny sposób kształtowania procesu dydaktycznego w szkole o profilu artystycznym wynika przede wszystkim z podwyższonego poziomu wrażliwości uczestników zajęć oraz niestandardowych oczekiwań stawianych nauczycielom. Z kolei uczniowie preferujący indywidualny sposób organizacji nauki wykazują znaczące zainteresowanie metodą bezpośrednią, nastawiając się przy tym – wzorem zajęć muzycznych – na ćwiczenie poręcznych i użytecznych schematów.

Słowa kluczowe: języki obce, metodyka nauczania, szkoły artystyczne, wielokanałowość procesów dydaktycznych, indywidualizacja

Individualisation and „polyphonization” of foreign language teaching at a music school

The musical environment requires a foreign language teacher to take a number of actions that go beyond standard methodological assumptions. The unconventional way of shaping the didactic process at an artistic school is primarily due to the increased level of sensitivity of class participants and non-standard expectations of teachers. On the other hand, students who prefer an individual way of science organization show significant interest in the direct method, setting themselves – with the pattern of music classes – to practice handy and useful patterns.

Keywords: foreign languages, teaching methodology, art schools, multi-channel teaching processes, individualization.

W artykule zaprezentowana została analiza tomiku poetyckiego Nika Grafenauera pt. Skrivnosti. Przywołane zostały ogólne koncepcje dotyczące narracji, które stanowią bazę dla interpretacji utworów ze zbiorku poety. Skrivnosti to zbiór tajemnic, które mogą być odkrywane samodzielnie przez czytelnika, ale też stanowić wsparcie dla wychowawcy pracującego z młodzieżą. Tekst ma na celu zapoznanie polskiego czytelnika z twórczością słoweńskiego poety, wykorzystanie aspektu narracyjnego do analizy utworu poetyckiego, a także pokazanie sposobu wykorzystania utworu poetyckiego w praktycznej pracy pedagogicznej.

Słowa kluczowe: Skrivnosti, Niko Grafenauer, poezja słoweńska, literatura dla młodzieży, narracja

Skrivnosti by Niko Grafenauer as the revealing of secrets

The article presents an analysis of Skrivnosti (Secrets) – a collection of poems by Niko Grafenauer. References are made to general concepts regarding narration, constituting the basis for interpretation of the author’s poems. Skrivnosti are a collection of secrets which may be unveiled by readers themselves, but which also provide aid for tutors working with young people. The aim of the text is to familiarize Polish readers with the works of the Slovenian poet, use the narrative aspect to analyse a poetic work, and demonstrate how a poem may be used in pedagogical practice.

Keywords: Skrivnosti, Niko Grafenauer, Slovenian poetry, youth literature, narration

Autorka w artykule zaznacza, jak istotny wpływ mają zabawy twórcze w edukacji małego dziecka. Pełnią one wiele funkcji: wychowawczą, edukacyjną, diagnostyczną oraz terapeutyczną. Badania przeprowadzone przez autorkę potwierdzają przekonanie, że każdy nauczyciel pracujący z małymi dziećmi powinien zwrócić szczególną uwagę na to, aby każdy podopieczny mógł rozwijać przez zabawy twórcze nie tylko swój potencjał twórczy, ale przy okazji swoje predyspozycje do komunikowania się.

Słowa kluczowe: zabawa, język, twórczość, edukacja, dzieci

The influence of creative play on the development of spoken language in 5-year-old children

The author in the article entitled „The influence of creative play on the development of spoken language in 5-year-old children” emphasizes the importance of creative games in the education of a small child. They perform many functions, i.e. educational, educational, diagnostic and therapeutic. Research carried out by the author confirms our belief that every teacher working with young children should pay special attention so that each child can develop their creative potential through creative play, and at the same time develop their predisposition to communicate.

Keywords: fun, language, creativity, education, children

Troll parenting to powszechne zjawisko oraz codzienny element życia wielu rodzin. Nadmierne wykorzystywanie do publikacji zdjęć dziecka, bez jego zgody, może przejawiać znamiona przemocy emocjonalnej, nawet jeśli rodzic jest tego zupełnie nieświadomy i nie jest jego intencją skrzydzić swoje dziecko. Zamieszczanie zdjęć dziecka na portalach społecznościowych skutkuje również narażeniem go na ośmieszenie, upokorzenie, cyberprzemoc, hejt, a nawet potencjalny atak na tle seksualnym. Niniejszy artykuł analizuje problematykę troll parentigu, potencjalne zagrożenia oraz prezentuje poziom świadomości i stosunek rodziców, będących bezpośrednim lub pośrednim podmiotem tego zjawiska.

Słowa kluczowe: troll parenting, krzywdzenie, dziecko, przemoc emocjonalna

The phenomenon of „troll parenting” – fashionable motherhood or the form of child abuse?

Troll parenting is a common phenomenon and an everyday element of life for many families. Excessive publication of photos of a child, without his consent, may show signs of emotional violence, even if the parent is completely unaware of this and is not his intention to sneak his own child. Posting photos of a child on social networks also results in exposure to ridicule, humiliation, cyber violence, hate and even a potential sexual assault. This article analyzes the issues of troll parentigu, potential threats and presents the level of awareness and attitude of parents who are the direct or indirect subject of the phenomenon.

Keywords: Troll parenting, child abuse, emotional violence

Ethics lessons: school subject in creation This article discusses teaching ethics in the educational system in Poland as a separate teaching and learning subject. The first point describes the historical process that brought ethics into school curricula. The second point provides knowledge about the legal status of ethics instruction and the prevalence of participation at ethical education. In the third point, the authors analyse the guidelines on teaching ethics for primary and secondary schools contained in the Core curriculum of general education.

Keywords: ethics, ethics teaching, education, educational system

Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie, jaka jest wiedza rodziców na temat pozytwnej dyscypliny jako nowej metody wychowania i czy proponowne przez pozytywną dyscyplinę techniki są stosowane we współczesnej rodzinie. Próbę odpowiedzi na powyższe pytania podjęła Anna Sieczka w ramach pracy dyplomowej w Akademii Humanistycznej w Łodzi, wydział w Sieradzu, pod kierunkiem dr Kamili Witerskiej. Pytania badawcze oscylowały wokół wiedzy i zastosowania pozytywnej dyscypliny w praktyce. Badania zostały przeprowadzone metodą sondażu diagnostycznego z wykorzystaniem ankiety, w oparciu o autorski kwestionariusz.

Słowa kluczowe: pozytywna dyscyplina, pedagogika pozytywna, metody wychowania

Implementation of positive discipline in a present-day family

The article is an attempt to answer the question about the parents’ knowledge about positive discipline as a new upbringing method and whether techniques proposed by positive discipline are used in modern family. An attempt to answer the above question was made by Anna Sieczka as part of her diploma work at the Academy of Humanities in Łódź, faculty in Sieradz under the direction of dr Kamila Witerska. Research questions revolved around knowledge and the application of positive discipline in practice. The research were carried out by means of a diagnostic survey based on the author’s questionnaire.

Keywords: Positive discipline, positive pedagogy, upbringing methods

W artykule została zebrana wiedza dydaktyczna i metodyczna na temat zadawania prac domowych, udokumentowana także wynikami badań empirycznych. Była ona punktem wyjścia do przedstawienia propozycji, jak dyrektor szkoły może budować strategię zadawania prac domowych dla szkoły.

Słowa kluczowe: praca domowa, metodyka zadawania pracy domowej, strategia szkoły wobec prac domowych

Building a school strategy for students’ homework

The article gathers didactic and methodological knowledge about homework, also documented by empirical research. It was the starting point for suggestions on how the school head can build a homework strategy for the school.

Keywords: homework, homework methodology, school strategy for homework

Praca z małym dzieckiem jest trudna, ale może dostarczać dużo satysfakcji. W grupach żłobkowych nacisk położony jest na bezpieczeństwo podopiecznych, kształtowanie rozwoju czynności samoobsługowych, jak również wzbudzenie w dzieciach chęci poznawania świata. Współcześni rodzice widzą ogromne korzyści z uczestniczenia ich dziecka w życiu żłobkowym. Niniejszy artykuł to analiza możliwości kształtowania i wspierania rozwoju dziecka, jakie oferuje żłobek. W publikacji korzystano z teoretycznych podstaw psychologii rozwojowej i pedagogiki małego dziecka, uregulowań prawnych odnoszących się do funkcjonowania żłobków, czyli tzw. ustawy żłobkowej, oraz własnego doświadczenia, wynikającego z codziennej obserwacji pracy z małymi dziećmi w publicznych warszawskich żłobkach. W artykule znajdują się zarówno treści opisujące uregulowania prawne, jak również przykłady rzeczywistych oddziaływań opiekuńczych, wychowawczych i edukacyjnych, jakie mają miejsce na terenie żłobka.

Słowa kluczowe: opieka, wychowanie, edukacja małego dziecka, żłobek

Care, upbringing, education in the reality of Polish public nurseries

Work with a young child is difficult, but it can give a lot of satisfaction. In nursery groups the most important factors are: children’s safety, shaping the development of self-service activities and awakening a child desire to explore the world. Nowadays, parents notice huge benefits of their child’s participation in nursery life. This article is an analysis of the possibilities of shaping and supporting development offered by the nursery. The publication use the theoretical foundations of developmental psychology and pedagogy of a young child, legal regulations for the functioning of nurseries, i.e. „Nursery law” and own experience resulting from daily observation of work with young children. The article contains both – describing legal regulations, as well as examples of real care, upbringing and educational activities that take place at the nursery.

Keywords: taking care, upbringing, little child’s education, nursery

Organizacja dobrej współpracy nauczyciela z rodzicami jest jednym z najistotniejszych warunków sprawowania opieki nad uczniem. Przyjmując dziecko do szkoły, mamy przecież do czynienia nie tylko z pojedynczą osobą, ale także jego otoczeniem rodzinnym. To właśnie najbliżsi stanowią jego środowisko wychowawcze, wpływają na proces rozwoju i wychowania, wyznaczają cele, oczekują pewnych efektów. Zatem to właśnie rodzic staje się dla nauczyciela partnerem do współpracy i współdziałania na rzecz dziecka. Obie strony będą starały się tak organizować swoje działania, by pomóc dziecku osiągnąć jak najwięcej. Jednak by tak się stało, muszą się poznać, obdarzyć zaufaniem, wypowiedzieć i zrozumieć wzajemne oczekiwania. To proces długotrwały, nieraz trudny, wymagający zaangażowania i chęci osiągnięcia porozumienia.

Słowa kluczowe: rodzic, nauczyciel, organizacja współpracy, szkoła

Participation and cooperation of teachers with student`s parents

The organization of good cooperation between the teacher and parents is one of the most important conditions for taking care of a pupil / foster child. Admitting a child to kindergarten / school, we are dealing not only with a single person, but also with his family environment. His relatives constitute his educational environment, influence the development and upbringing process, set goals, expect certain effects. Therefore, it is the parent who becomes the teacher’s cooperation and collaboration partner for the child. From now on, both sides will try to organize their activities in such a way as to help the child achieve as much as possible. However, for this to happen, both sides must meet, trust each other, express and understand each other’s expectations. It is a long-term process, sometimes difficult, requiring commitment and willingness to reach an agreement.

Keywords: parent, teacher, organization of cooperation, kindergarden, school

Children creating a mess: what underlies this phenomenon in preschoolers?
The article contains a discussion about the problem frequently observed by parents and teachers regarding small children and their inability to be tidy in self-care situations, while playing or following instructions given by adults. The article contains an overview of theories helping to elucidate the occurrence of such problems among kindergarteners and children setting off to begin their primary school education. The author of the text focuses particularly on children’s individual predisposition to benefit from instruction given by adults and the schema theories, especially the concept of scripts, plans and themes elaborated by Schank and Abelson.

Keywords: children making a mess; children’s theory of mind; cognitive schemas

Szkoła stanowi drugie po rodzinie ważne środowisko wychowawcze, będące nośnikiem nie tylko wiedzy, ale także norm, zasad oraz wartości społecznych. W stronę szkoły skierowane są nadzieje związane z kształtowaniem pożądanych kompetencji społecznych i zawodowych młodego pokolenia. Instytucja szkoły nieustannie się zmienia i ewoluuje, dostosowując zasady i metody pracy do aktualnych potrzeb społeczeństwa. Priorytetem systemów edukacyjnych staje się antycypacja przyszłości oraz kształcenie do przeobrażeń zachodzących w każdej dziedzinie społecznego funkcjonowania. Potrzeby te skłaniają do pilnego poszukiwania nowych, dostosowanych do potrzeb, wzorców pedagogicznego działania oraz nowej jakości procesu przywództwa edukacyjnego w szkole, które powinno kłaść coraz większy nacisk na partycypację nauczycieli w kierowaniu szkołą, czyli efektywne włączanie wszystkich nauczycieli i pedagogów oraz całej społeczności szkolnej w podejmowanie decyzji dotyczących realizacji procesu dydaktyczno-wychowawczego.

Słowa kluczowe: szkoła, edukacja, wychowanie, przywództwo edukacyjne, lider edukacyjny

The specific of educational leadership at school and its environment

The school is the second important educational environment after the family, which is not only a carrier of knowledge, but also norms, principles and social values. Hopes related to shaping the desired social and professional competences of the young generation are directed towards the school. The school’s institution is constantly changing and evolving, adapting the principles and methods of work to the current needs of society. Anticipating the future and educating for transformations taking place in every field of social functioning becomes the priority of educational systems. These needs incline to urgent search for new, tailored to the needs, patterns of pedagogical activity and the new quality of the educational leadership process in school, which should place more and more emphasis on teacher participation in school management, i.e. the effective involvement of all teachers and educators and the entire school community in undertaking decisions regarding the implementation of the didactic and educational process.

Keywords: school, education, upbringing, educational leadership, educational leader

Włochy przez bardzo długi okres nie interesowały się edukacją dzieci. Pierwsze centrum opieki nad nimi zostało założone w 1828 roku w Cremonie przez ks. Ferrante Aportiego. W latach 1895–1917 kolejną instytucję otworzyły siostry Agazzi w Nave, niewielkiej prowincji Bresci. Dzieci, którymi się zajmowały, pochodziły z bardzo trudnego środowiska. Założycielki powtarzały młodym nauczycielkom, że ich zadanie jest delikatne i często angażujące wszystkie osobiste zasoby, wymagając przy tym fizycznej energii, niezłomnych postaw i silnego charakteru. Według Agazzi, nauczycielka powinna być przygotowana do spełniana z pokorą zadań, bez okazywania w obecności dzieci oznak niechęci. Agazzi w pracy z dziećmi wykorzystywały proste i powszechnie używane materiały, dziecko mogło tworzyć od zera i robić coś samodzielnie własnymi rękoma i wykorzystując wyobraźnię. Czynności, które dziś potocznie nazywamy robótkami ręcznymi, miały wielką wartość edukacyjną. Towarzyszyły dziecku w odkrywaniu świata, kształtując umiejętność budowania i coraz bardziej świadomego tworzenia. Zabawa wszystkim tym, co naturalne, oferowała dziecku możliwość pełnego wyrażania swojej kreatywności. Również porządkowanie, mycie rąk – były idealnym sposobem na zabawę i naukę. W taki sposób powstała „rupieciarnia”. Metoda ta okazała się wielkim sukcesem i zaczęła być stosowana w wielu przedszkolach na terenie Włoch.

Słowa kluczowe: aktywność, przedszkole, metoda, edukacja sensoryczna, edukacja estetyczna, muzeum dydaktyczne, ogrodnictwo, nauka języków

The Agazzi Sisters method in preschool education

Italy was not interested in children’s education for a very long time. The first center for them was founded in 1828 in Cremona by Fr. Ferrante Aporti. In the years 1895-1917, another institution was opened by the Agazzi sisters in Nave, a small province of Brescia. The children they dealt with came from a very difficult environment. They told young teachers that their job was delicate and often involved all personal resources, requiring physical energy, attitudes and strong character. According to Agazzi, the teacher should be prepared to perform humbly her work without showing signs of resentment in the presence of children. Agazzi used poor and commonly materials when working with children, the child could create from scratch and do something independently with his own hands and imagination. Those which we colloquially call „needlework” today had great educational value. They accompanied the child in discovering the world through the ability to build and create more consciously. Playing with everything that was natural offered the child the opportunity to fully express his creativity. Organizing and washing hands was also an ideal way to have fun and learn. This is how was created „Rupieciarnia”. This method proved to be a great success and began to expand in many kindergartens in Italy.

Keywords: Activity, kindergarten, method, sensory education, aesthetic education, didactic museum, gardening, language learning.