Numer 20

Artykuł poświęcony jest analizie pozytywnych i negatywnych konsekwencji nauczania online spowodowanego pandemią COVID-19. Z powodu pandemicznych obostrzeń i kolejnych lockdownów, edukacja online stała się niezbędnym standardem. Brak wcześniejszych doświadczeń we wprowadzeniu e-learningu na krajową, czy wręcz globalną skalę, wymagał błyskawicznego dostosowania się, zarówno uczniów jak i nauczycieli, do funkcjonowania w nowych warunkach – zaopatrzenia się w niezbędny sprzęt, opanowania aplikacji do nauczania zdalnego oraz pracę w warunkach znacznie ograniczających komunikację niewerbalną. W poniższym opracowaniu podjęta została próba podsumowania najważniejszych zalet oraz wad wirtualizacji nauki na skalę narzuconą przez pandemię COVID–19. Wśród korzystnych aspekty zdalnej formy nauczania i uczenia się, wyróżniona została między innymi, autonomia i elastyczność, wygoda, możliwość personalizacji nauki, czy łatwa dystrybucja materiałów dydaktycznych. Wśród omawianych negatywnych konsekwencje online learning znalazły się takie problemy jak na przykład społeczny i psychiczny dystans, ograniczenie możliwości współpracy, monotonia czy prokrastynacja. Wyżej wymienione zjawiska zostały przedstawione na tle najnowszych badań dotyczących problematyki przedmiotu, zarówno krajowych jak i zagranicznych.

Słowa kluczowe: nauczanie zdalne, nauczanie online, pandemia COVID-19.

Status online – Pros and Cons of Distance Learning During the COVID-19 pandemic.
https://doi.org/10.25312/2083-2923.20/2021_01asz

This article examines the positive and negative consequences of online learning caused by the COVID-19 pandemic. Due to pandemic restrictions and subsequent lockdowns, online education has become an essential standard. The lack of previous experience in introducing e-learning on a national, or even global scale, required rapid adaptation of both students and teachers to functioning in new conditions – getting the necessary equipment, mastering remote learning applications and working in conditions that significantly limited non-verbal communication. The following article attempts to summarize the most important advantages and disadvantages of virtualization of teaching and learning on the scale imposed by the COVID-19 pandemic. The beneficial aspects of the remote form of teaching and learning, include, among others, autonomy and flexibility, convenience, the possibility of personalizing learning, and easy distribution of teaching materials. Negative consequences of online learning include, for example, social and mental distance, limitation of the possibilities of cooperation, monotony and procrastination. The above-mentioned phenomena have been presented against the background of the latest research on the subject matter, both Polish and foreign.

Keywords: distance learning, online learning, COVID-19 pandemic.

Minister Edukacji Narodowej Anna Zalewska wprowadziła w 2017 roku reformę edukacji, która zmieniła cały paradygmat edukacji polonistycznej. Zmiany w egzaminach
w klasie ósmej szkoły podstawowej zwiastowały kierunek zmian, który postanowiono kontynuować w strukturze egzaminu maturalnego. Nowa matura stanowi wyzwanie nie tylko dla uczniów, ale również dla nauczycieli, którzy zdezorientowani na ogół nie wiedzą, jak pracować z uczniami czteroletniego liceum oraz pięcioletniego technikum. Efekt zwrotny egzaminu sprawia, że zmienił się sposób pracy na lekcjach języka polskiego, zmodyfikowano także wymagania wobec uczniów. Celem niniejszego artykułu jest omówienie najważniejszych zmian w egzaminie maturalnym, komparatystyczne zestawienie egzaminów zewnętrznych oraz próba odpowiedzi na pytanie, jak należy organizować pracę uczniów na lekcjach w obliczu najtrudniejszej matury od czasów wprowadzenia zewnętrznego charakteru tego egzaminu.

Słowa kluczowe: nowa matura, pomiar dydaktyczny, egzaminowanie, reforma oświaty.

The new matura exam in Polish language. What challenges await students and their teachers?
https://doi.org/10.25312/2083-2923.20/2021_02br

The Minister of National Education, Anna Zalewska, introduced a reform of education in 2017, which changed the entire paradigm of Polish language education. Changes to the exams in the eighth grade of primary school heralded the direction of changes, which it was decided to continue in the structure of the matura exam. The new exam is a challenge not only for students, but also for teachers who, when confused, do not know how to work with students of a four-year high school and a five-year technical school. The feedback effect of the exam has changed the way of working in Polish language lessons, and the requirements for students have also been modified. The aim of this article is to discuss the most important changes in the matura exam, to provide a comparative list of external exams and an attempt to answer the question of how to organize students’ work in class in the face of the most difficult matura exam since the introduction of the external character of this exam.

Keywords: new final exam, new matura exam, didactic measurement, Polish examination, education reform.

Ważną formą zapewnienia wysokiej jakości edukacji uczniom obarczonym różnego rodzaju problemami i trudnościami, jest wykorzystanie w procesie edukacji, diagnozy oraz oddziaływań terapeutycznych – nowoczesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych. Szanse te stawiają przed szkołami poważne zadania dotyczące konieczności wprowadzenia zmian w zakresie procesu dydaktyczno-wychowawczego, przy wykorzystaniu tych funkcjonalności.

Należy mieć oczywiście świadomość, że nie ma uniwersalnych, sprawdzających się zawsze i w każdej sytuacji rozwiązań generowanych przez nowoczesny sprzęt multimedialny dla optymalizacji procesu edukacji, terapii i diagnozy uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, które sprawdzą się w różnych kontekstach sytuacyjnych. Dlatego też ważne jest, aby do każdego dziecka, do każdego problemu i każdej sytuacji należy podchodzić indywidualnie i bardzo ostrożnie.

Rozważając kwestie wykorzystania środków multimedialnych w edukacji warto poza tym zwracać uwagę nie tylko na rozliczne korzyści wynikające z takich możliwości, lecz również zauważać zagrożenia, jakie mogą im towarzyszyć. Dlatego też konieczne jest podejmowanie wszelkich działań mających na celu upowszechnianie edukacji medialnej, która umiejętnie przygotowywałaby wszystkich uczestników społeczności szkolnej do racjonalnego korzystania z mediów elektronicznych.

Słowa kluczowe: nowoczesne technologie informacyjno-komunikacyjne, edukacja, diagnoza, terapia pedagogiczna, wyrównywanie szans edukacyjnych, edukacja medialna.

The use of modern information technologies in education, diagnosis and pedagogical therapy
https://doi.org/10.25312/2083-2923.20/2021_03gc

An important form of providing high-quality education to students with various types of problems and difficulties is the use of modern information and communication technologies in the process of education, diagnosis and therapeutic interactions. These opportunities pose serious tasks for schools regarding the need to make changes in the teaching and learning process.

One should, of course, be aware that there are no universal, one-size-fits-all solutions generated by modern multimedia equipment to optimize the process of education, therapy and diagnosis of students with special educational needs. Therefore, it is important that each child, each problem and each situation be approached individually and very carefully.

When considering the issues of using multimedia in education, it is worth paying attention not only to the numerous benefits resulting from such opportunities, but also to the risks that may accompany them. Therefore, it is necessary to undertake all activities aimed at disseminating media education that would prepare all participants of the school community for the rational use of electronic media.

Keywords: modern information and communication technologies, education, diagnosis, pedagogical therapy, equal educational opportunities, media education.

Logopedzi, to grupa zawodowa o wielu kompetencjach. Pracują zarówno z niemowlętami, dziećmi jak i osobami dorosłymi. Podczas terapii często mają bezpośredni kontakt z pacjentem podczas oceny budowy i sprawności aparatu artykulacyjnego, masażu orofacjalnego, ćwiczeń artykulacyjnych, kontroli odruchów niemowlęcych i wielu innych czynności. Pojawienie się obostrzeń związanych z pandemią wirusa Covid-19 sprawiło, że wielu logopedów rozpoczęło pracę online. Niniejszy artykuł opisuje badania przeprowadzone wśród logopedów dotyczące zdalnej terapii logopedycznej.

Słowa kluczowe: logopedia, terapia logopedyczna online, covid-19.

Online speech therapy from the perspective of speech therapists
https://doi.org/10.25312/2083-2923.20/2021_04ak

Speech therapy is a process that requires the involvement of the therapist, the patient and (in the case of children’s therapy), parents. Classes include diagnosis during which pronunciation is assessed as well as the functioning of the speech organs and their anatomical structure. During therapy the speech therapist often needs direct contact with the patient in order to call up the sound (manually or with a spatula or speech therapy vibrator), massage the face or articulation organs, and show (by touch) where the tongue should be while uttering the sound. Online speech therapy is therefore a new and difficult challenge for speech therapists as until now working directly with the patient has been their main activity. This article presents the results of a study by 205 speech therapists who answered questions about online speech therapy and compared it with inpatient therapy.

Keywords:online speech therapy, remote education, remote therapy, speech therapist, neurologist.

Science centres are an important element of the cultural and educational landscape of modern world. Their role is changing. Due to the diverse activities of these centres, they are of interest to academics and experts from many disciplines. Their classification stands at the border of education and culture, non-profit and for-profit and this makes them especially interesting. The goal of the paper is to present the role of science centres in the current COVID-19 pandemic.

Keywords: science centres, new customer, post-pandemic education, hybrid education.

The article presents the result of an attempt to use drama when working with shy children. It describes individual cases of shy children and how drama affected them and helped them to overcome their shyness. The second part of the article outlines the general findings of the study and offers tips for teachers as to how to work with shy chil¬dren using drama. Finally, questions for further research are formulated.

Keywords: drama, shyness, social development.

Graj na głos. Wykorzystanie dramy w pracy z dziećmi nieśmiałymi
https://doi.org/10.25312/2083-2923.20/2021_06kw

Artykuł przedstawia wynik próby wykorzystania dramy w pracy z nieśmiałymi dziećmi. Opisuje indywidualne przypadki dzieci nieśmiałych oraz to, jak wpłynęły na nie dramaty i pomogły im przezwyciężyć nieśmiałość. Druga część artykułu przedstawia ogólne wnioski z badania i zawiera wskazówki dla nauczycieli, jak pracować z nieśmiałymi dziećmi za pomocą dramy. Na koniec formułowane są pytania do dalszych badań.

Słowa kluczowe: dramat, nieśmiałość, rozwój społeczny.

W artykule skoncentrowano się na problematyce powiązań edukacji me¬dialnej z aksjologią. Konieczność włączenia wartości wpoczet zagadnień związanych z edukacją medialną, wychowaniem skonfrontowano z medialnymi karykaturami war¬tości, czyli z sytuacjami, w których mamy do czynienia z ośmieszaniem wartości w me¬diach bądź z szerzeniem ich błędnych, zakłamanych definicji. W kolejnej części pracy ukazano, jak edukacja medialna może stawać się narzędziem do przekazywania warto¬ści uczniom szkół każdego szczebla. Przeanalizowano również zagadnienie osobowości nauczyciela jako jednostki pełniącej funkcję nie tylko pedagoga, ale także edukatora medialnego i edukatora wartości, wskazując na sposoby łączenia i przenikania się tych dziedzin wychowania.

Słowa kluczowe: edukacja medialna, aksjologia, wartości, nauczyciel, hierarchia wartości.

Media education as a form of value transmission
https://doi.org/10.25312/2083-2923.20/2021_07rm

This article focuses on the links between media education and axiology. The necessity of including values in the issues of media education and upbringing was con¬fronted with the media caricatures of values, i.e. situations in which we deal with the ridi¬cule of values in the media or with the spreading of false definitions. The next part of the work shows how media education can become a tool for communicating values to stu¬dents at all levels. The article also considers the personality of the teacher as an individual acting not only as a pedagogue, but also as a media educator and value educator, pointing out the ways in which these fields of education combine and permeate each other.

Keywords: media education, axiology, values, teacher, hierarchy of values.

Ciągłe zmiany i przeobrażenia charakteryzujące współczesne czasy z jednej strony generują wiele nowych możliwości i przyczyniają się do doskonalenia procesu budowania jakości życia, a z drugiej stanowią źródło powstawania licznych nierówności społeczno-ekonomicznych prowadzących do powstawania poważnych barier w dostępie do edukacji. Sytuacja taka rodzi zapotrzebowanie na podejmowanie działań służących wyrównywaniu szans edukacyjnych młodych ludzi wychowywanych w środowiskach biednych, zaniedbanych, marginalizowanych społecznie i kulturowo.

Za nowy, wartościowy paradygmat w procesach służących organizowaniu procesów wychowania i kształcenia młodego pokolenia, uznaje się w związku z takimi potrzebami edukację nastawioną na włączanie wszystkich uczniów z uwzględnieniem ich indywidualnych potrzeb i możliwości; edukację, której głównym celem jest wychodzenie naprzeciw problemom nierówności i wykluczenia społecznego i tym samym wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży.

Słowa kluczowe: nierówności społeczno-ekonomiczne, nierówności edukacyjne, bieda, ubóstwo materialne, wyrównywanie szans edukacyjnych, edukacja włączająca, ekskluzja społeczna, inkluzja społeczna.

The role of inclusive education in the process of eliminating barriers to access to education generated by socio-economic inequalities
https://doi.org/10.25312/2083-2923.20/2021_08gc

The constant changes and transformations that characterize modern times, on the one hand, generate many new opportunities and contribute to the improvement of the process of building the quality of life, and on the other hand, they are the source of numerous socio-economic inequalities, leading to the emergence of serious barriers to access to education. Such a situation creates a need to undertake actions aimed at equalizing educational opportunities of young people brought up in poor, neglected, socially and culturally marginalized environments.

Education focused on the inclusion of all students is a new, valuable paradigm in the field of upbringing and educating the young generation that takes into account young people’s individual needs and possibilities. The main goal of this educational paradigm is to meet the problems of inequality and social exclusion, and thus equalize educational opportunities for children and youth.

Keywords: socio-economic inequalities, educational inequalities, poverty, material poverty, equal educational opportunities, inclusive education, social exclusion, social inclusion.

Dylemat nad przedszkolami publicznymi, a niepublicznymi ciągle poruszany jest na różnych grupach i forach. Młodzi nauczyciele nie wiedzą z którą z tych placówek związać swoją przyszłość. Autorzy tegoż artykułu przybliżają podstawowe, a zarazem tak ważne różnice w funkcjonowaniu tych placówek oświatowych, co do możliwość poszerzenia wiedzy z zakresu tej tematyki. Z praktyki wynika, iż wielu nauczycieli myli zasady funkcjonowania przedszkoli niepublicznych, a publicznych, co staje się wynikiem wielu nieporozumień.

Słowa kluczowe: przedszkole, placówki oświatowe, nauczyciele, nadzór.

Public and non-public kindergartens in Poland
https://doi.org/10.25312/2083-2923.20/2021_09kmta

The dilemma over public and non-public kindergartens is still discussed in various groups and fora. Young teachers do not know which of these institutions to tie their future with. The authors of this article present the basic and, at the same time, important differences in the functioning of these educational institutions, in order to extend knowledge in the field of this subject. Practice shows that many teachers confuse the principles of non-public and public kindergartens, which results in many misunderstandings.

Keywords: kindergarten, educational institutions, teachers, supervision.

Artykuł opisuje znaczenie roli motoryki małej w rozwoju mowy dziecka. Usprawniając ręce, dostarczając im doznań czuciowych, pobudzamy rozwój mowy. Mowa to długotrwały proces i wiele czynników ma wpływ na jej kształtowanie się.

Słowa kluczowe: rozwój mowy, motoryka mała, mowa, profilaktyka logopedyczna, dzieci.

Fine motor skills and its role in the development of child’s speech
https://doi.org/10.25312/2083-2923.20/2021_10joh

The article describes the role of fine motor skills in the development of a child’s speech. By improving hands’ dexterity, providing them with sensory experiences, we stimulate speech development. Because speech is a long-term process and many factors influence its development.

Keywords: speech, fine motor skills, speech development, children.

Celem artykułu jest wykazanie, jak ważny jest dobór metod i technik podczas przekazywania wiedzy historycznej, w sposób szczególny Holokaustu dzieciom i młodzieży, w taki sposób, aby nie doświadczyły traumy.

Autorka skupiła się na pedagogicznym spojrzeniu na traumę, czym ona jest. Skoncentrowała się również na (ogromnej) roli nauczyciela, którego zadaniem jest dbanie o higienę psychiczną ucznia.

Przedstawione zostały teksty literackie dopasowane do wieku uczniów oraz sposoby ich omawiania, oraz znaczna część artykułu została poświęcona filmowi. Autorka omówiła tam kilka produkcji, które nie były wyświetlane w kinach, jednak posiadają one ogromny walor edukacyjny i artystyczny.

Słowa kluczowe: holokaust, nauczyciel, edukator, trauma, teksty literackie, film, psychika ucznia, metody i techniki przekazywanie wiedzy historycznej.

Teaching content related to the Holocaust in primary school
https://doi.org/10.25312/2083-2923.20/2021_11aszz

The purpose of this article is to demonstrate the importance of choosing methods and techniques when teaching historical knowledge, specifically the Holocaust to children and adolescents, in such a way that they do not experience trauma.

The author focused on the pedagogical approach to trauma, what it is. She also focused on the (huge) role of the teacher, whose task is to take care of the mental health of the student.

Age-appropriate literary texts for students and ways of discussing them were presented, and a significant part of the article was devoted to film. The author discussed several productions, which while not shown in cinemas have a great educational and artistic value.

Keywords: holocaust, teacher, educator, trauma, literary texts, film, the psyche of the learner, methods and techniques of transferring historical knowledge.